1. Ung thư tuyến giáp là gì?
Ung thư tuyến giáp xảy ra khi các tế bào bình thường trong tuyến giáp biến đổi bất thường và phát triển không kiểm soát. Tuyến giáp, một cơ quan nội tiết quan trọng nằm ở vùng cổ, có hình dạng như con bướm với hai thùy được nối bởi eo giáp trạng.
Nhiệm vụ chính của nó là sản xuất hormone, giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất, tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Khi các tế bào ở đây phát triển bất thường, chúng có thể hình thành khối u, dẫn đến ung thư và gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Ung thư về tuyến giáp được chia làm nhiều loại, trong đó ung thư phổ biến nhất là nhú, tủy và không biệt hóa. Dạng tủy và không biệt hóa thường có tiên lượng kém do phát triển nhanh và di căn. Ngược lại, ung thư biệt hóa có tiên lượng tốt và hiệu quả điều trị cao.
2. Các loại ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp được phân thành hai nhóm chính: biệt hoá và không biệt hoá.
2.1 Ung thư thể biệt hoá:
Chiếm khoảng 90% tổng số các trường hợp ung thư. Nhóm này có đặc điểm phát triển chậm và tiên lượng tốt, bao gồm:
- Ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú
- Ung thư biểu mô tuyến giáp thể nang
- Ung thư biểu mô tuyến giáp kết hợp thể nhú và nang
2.2 Ung thư thể không biệt hoá:
Chiếm khoảng 10% tổng số các ca ung thư. Đây là nhóm có tiến triển nhanh và khả năng di căn cao, bao gồm:
- Ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy
- Ung thư biểu mô tuyến giáp thể không biệt hoá
3. Nguyên nhân dẫn đến ung thư tuyến giáp
Ung thư về tuyến giáp là một căn bệnh nguy hiểm có thể do nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau gây ra. Dưới đây là các nguyên nhân ung thư tuyến giáp chính mà bạn cần lưu ý:
► Hệ miễn dịch cơ thể bị rối loạn
Hệ miễn dịch của cơ thể có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus. Khi hệ miễn dịch hoạt động không hiệu quả, khả năng bảo vệ cơ thể sẽ suy giảm.
Việc đề kháng yếu sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn và virus tấn công, trong đó có thể ảnh hưởng đến tuyến giáp. Rối loạn miễn dịch không chỉ gây ung thư mà còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác.
RỐI LOẠN HỆ MIẾN DỊCH LÀM GIẢM SUY GIẢM KHẢ NĂNG BẢO VỆ CỦA CÓ THỂ VÀ TĂNG NGUY CƠ UNG THƯ
► Cơ thể nhiễm phóng xạ
Tiếp xúc với phóng xạ là một yếu tố nguy cơ lớn gây ung thư. Phóng xạ có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều hình thức. Ví dụ như qua điều trị tia xạ hoặc qua đường tiêu hóa, hô hấp khi tiếp xúc với i-ốt phóng xạ.
Trẻ em đặc biệt dễ bị tổn thương bởi bức xạ. Do đó, phụ huynh cần phải giảm thiểu sự phơi nhiễm với các tia này để giảm thiểu yếu tố gây ung thư.
► Các yếu tố di truyền
Nghiên cứu cho thấy khoảng 70% bệnh nhân ung thư tuyến giáp có người thân từng mắc ung thư. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được gen cụ thể nào dẫn tới sự di truyền này. Tuy nhiên, khi có người thân trực hệ (bố mẹ, anh chị em…) mắc bệnh thì nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cũng cao hơn.
Ung thư xuất phát từ việc cấu trúc gen bị biến đổi, gen là yếu tố được truyền từ đời này sang đời khác. Vì vậy, yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp.
►Thay đổi hormone, tuổi tác tăng lên
Ung thư về tuyến giáp thường gặp ở người trong độ tuổi từ 30 đến 50. Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-4 lần so với nam giới.
Sự biến đổi ở hormone trong thai kỳ, có thể làm tăng nguy cơ hình thành bướu giáp và các vấn đề liên quan đến tuyến giáp. Phụ nữ sau sinh cũng dễ gặp tình trạng viêm tuyến giáp do sự thay đổi nội tiết, dẫn đến suy giáp tạm thời do sự thay đổi hormone. Tình trạng mất cân bằng hormone làm gia tăng khả năng mắc các bệnh lý tuyến giáp.
► Mắc các bệnh tuyến giáp
Người có tiền sử bướu giáp, Basedow, cường giáp hoặc suy giáp dễ mắc ung thư tuyến giáp hơn. Rối loạn hormone tuyến giáp cũng làm tăng nguy cơ này. Ngoài ra, người từng bị viêm tuyến giáp cũng cần lưu ý vì nguy cơ tái phát cao.
HÌNH ẢNH TUYẾN GIÁP
Ngoài các nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp đã nêu, một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Những yếu tố này bao gồm thiếu i-ốt, thói quen uống rượu và hút thuốc lá thường xuyên, thừa cân hoặc béo phì.
4. Triệu chứng nhận biết ung thư tuyến giáp
Trong giai đoạn đầu, ung thư tuyến giáp thường không có triệu chứng rõ rệt, và chỉ được phát hiện khi bạn đi khám sức khỏe định kỳ.
Khi ung thư bắt đầu có dấu hiệu, bạn có thể cảm nhận được một khối u ở vùng cổ. Ngoài ra, những triệu chứng và biến chứng khác có thể bao gồm:
- Khàn tiếng: Đây là triệu chứng thường gặp khi khối u bắt đầu ảnh hưởng đến cấu trúc vùng cổ.
- Nuốt vướng: Khi u tuyến giáp phát triển, có thể gây chèn ép vào thực quản, làm bạn cảm thấy khó nuốt.
- Khó thở: Nếu u tuyến giáp xâm lấn vào khí quản, bạn có thể cảm giác thở khó khăn hoặc hụt hơi.
Giai đoạn muộn có thể được nhận biết qua hạch cổ sờ thấy được hoặc các triệu chứng di căn, trong đó đau xương là một ví dụ.
Mặc dù những triệu chứng này cũng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác không phải ung thư tuyến giáp, nhưng nếu bạn gặp phải những dấu hiệu này, việc đi khám tại các cơ sở chuyên khoa là điều quan trọng để có chẩn đoán chính xác và kịp thời.
5. Đối tượng có khả năng cao mắc ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp có thể xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau, nhưng một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
→ Những trường hợp dễ có khả năng mắc bệnh:
- Tiền sử gia đình: Người có gia đình có người mắc ung thư tuyến giáp, bướu cổ hoặc các bệnh lý tuyến giáp khác sẽ có nguy cơ bị bệnh cao hơn.
- Phụ nữ: Nữ giới có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn so với nam giới.
- Độ tuổi từ 25-65: Ung thư về tuyến giáp thường được phát hiện nhiều nhất ở độ tuổi 25-65.
- Người già: Mặc dù nguy cơ ung thư về tuyến giáp có thể tăng lên khi tuổi tác cao, nhưng bệnh vẫn có thể gặp ở những người trẻ.
- Người châu Á: Một số nghiên cứu cho thấy người dân ở các khu vực Châu Á có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với các nhóm dân tộc khác.
- Tiếp xúc bức xạ: Những người có tiền sử tiếp xúc với các loại bức xạ, sẽ có nguy cơ cao mắc ung thư.
Việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này giúp bạn chủ động trong việc phòng ngừa và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
PHỤ NỮ CÓ NGUY CƠ MẮC UNG THƯ TUYẾN GIÁP CAO
6. Chẩn đoán ung thư tuyến giáp
Để chẩn đoán ung thư tuyến giáp, bác sĩ sẽ sử dụng một số phương pháp chẩn đoán hiệu quả. Những phương pháp bao gồm khám lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng. Dưới đây là các bước phổ biến trong quá trình chẩn đoán:
6.1 Chẩn đoán lâm sàng
Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra vùng cổ, bao gồm tuyến giáp và hạch cổ. Tiền sử bệnh lý của gia đình cũng được bác sĩ ưu tiên đánh giá. Đồng thời, họ sẽ tìm kiếm các dấu hiệu bất thường, chẳng hạn như sự xuất hiện của khối u hoặc hạch cổ. Sau đó, bác sĩ thường chỉ định siêu âm để đánh giá chi tiết hơn.
6.2 Các xét nghiệm chẩn đoán
Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để xác định chính xác hơn:
- Siêu âm tuyến giáp và hạch cổ: Siêu âm tuyến giáp là một phương pháp quan trọng để chẩn đoán ung thư. Siêu âm giúp bác sĩ xác định vị trí, kích thước, tính chất, và số lượng các khối u trong tuyến giáp và các hạch cổ. Đây là bước đầu tiên trong việc đánh giá mức độ nghi ngờ ung thư.
- Xét nghiệm tế bào học (FNA): Bác sĩ sẽ xét nghiệm bằng cách sử dụng kim nhỏ để lấy mẫu tế bào từ khối u tuyến giáp hoặc hạch cổ. Phương pháp xét nghiệm này thường được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm. Các tế bào này sẽ được phân tích dưới kính hiển vi để xác định có tế bào ung thư hay không.
- Chụp CT và MRI: Chụp CT và MRI sẽ cung cấp hình ảnh chi tiết giúp bác sĩ đánh giá khối u ở tuyến giáp. Từ đó đánh giá mức độ xâm lấn của chúng vào các cơ quan xung quanh như khí quản, thực quản và các mô mềm khác trong vùng cổ.
- Sinh thiết tức thì trong mổ: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tiến hành sinh thiết tức thì trong quá trình phẫu thuật. Khi cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp, xét nghiệm mô bệnh học sẽ được thực hiện ngay lập tức để đưa ra hướng xử trí kịp thời.
- Chỉ điểm sinh học: Sau khi phẫu thuật ung thư thể biệt hoá, bác sĩ sẽ theo dõi chỉ số TG (thyroglobulin) để đánh giá hiệu quả điều trị và khả năng tái phát. Đối với ung thư thể tủy, chỉ số calcitonin và CEA (Carcinoembryonic antigen) sẽ được sử dụng để theo dõi tiến trình điều trị và tiên lượng bệnh.
7. Phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp
Khi đối diện với chẩn đoán ung thư, phác đồ điều trị ung thư tuyến giáp được xây dựng dựa trên nhiều yếu tố. Do đó, bác sĩ sẽ cân nhắc một hoặc kết hợp các phương pháp sau:
7.1. Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho ung thư tuyến giáp. Tùy vào mức độ bệnh, bác sĩ có thể thực hiện một trong các phẫu thuật sau:
- Cắt một thùy và eo giáp trạng: Đây là phương pháp phẫu thuật phổ biến đối với các trường hợp ung thư giai đoạn đầu, khi khối u chỉ ảnh hưởng đến một phần của tuyến giáp.
- Cắt toàn bộ tuyến giáp: Được áp dụng khi ung thư đã phát triển rộng, cần loại bỏ toàn bộ tuyến giáp để ngừng sự phát triển của tế bào ung thư.
- Lấy bỏ hạch bạch huyết quanh tuyến giáp: Trong trường hợp ung thư đã di căn đến hạch cổ, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật để cắt bỏ toàn bộ hạch bạch huyết quanh tuyến giáp.
CHUẨN ĐOÁN UNG THƯ TUYẾN GIÁP QUA SIÊU ÂM TUYẾN GIÁP
7.2. Iod phóng xạ
Sau khi cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp, bệnh nhân có thể được chỉ định điều trị bằng I-ốt phóng xạ. Bệnh nhân được chỉ định uống 1 lượng nhỏ I-ốt phóng xạ. Điều này giúp tiêu diệt các tế bào tuyến giáp, kể cả tế bào ung thư, còn sót lại sau phẫu thuật, đồng thời giảm nguy cơ tái phát.
I - ỐT PHÓNG XẠ Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ TUYẾN GIÁP
7.3. Xạ trị
Xạ trị ngoài là phương pháp y tế sử dụng tia bức xạ năng lượng cao để phá hủy tế bào ung thư. Chùm tia này được phát ra từ nguồn bên ngoài cơ thể. Mặc dù vai trò chữa bệnh còn hạn chế, cách điều trị trên có thể được cân nhắc trong một số tình huống đặc biệt.
7.4. Truyền hóa chất
Hóa trị thường ít được áp dụng trong can thiệp điều trị ung thư tuyến giáp. Phương pháp này sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư.
7.5. Điều trị đích
Phương pháp này tác động trực tiếp lên tế bào ung thư, giúp tiêu diệt các tế bào ác tính mà không ảnh hưởng đến các tế bào khác. Phương pháp này thường được chỉ định khi ở giai đoạn muộn và đã di căn.
7.6. Điều trị hormone
Sau khi phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp hoặc điều trị I-ốt phóng xạ, bệnh nhân sẽ cần bổ sung hormone tuyến giáp suốt đời. Biện pháp điều trị này giúp thay thế lượng nội tiết tố mà tuyến giáp không còn sản xuất được. Đồng thời, việc bổ sung hormone nhằm duy trì các chức năng sống cần thiết của cơ thể.
8. Phòng chống ung thư tuyến giáp
Ngoài thắc mắc về khả năng sống của bệnh nhân ung thư tuyến giáp, nhiều người vẫn chưa biết cách phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này.
Dưới đây là những biện pháp giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư về tuyến giáp:
-
Duy trì lối sống lành mạnh
Để phòng ngừa ung thư nói chung, việc duy trì một thói quen sinh hoạt lành mạnh là rất quan trọng. Điều này bao gồm việc ngủ đủ giấc, ăn uống cân bằng, uống đủ nước và hạn chế thuốc lá, rượu bia. Đồng thời, bạn cũng nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ để bảo vệ sức khỏe tuyến giáp.
-
Chế độ ăn uống hợp lý
Chế độ ăn giàu rau xanh và trái cây tươi rất quan trọng để phòng ngừa các bệnh tuyến giáp. Tuy nhiên, bạn cũng cần đảm bảo cơ thể có đủ lượng i-ốt cần thiết. Thiếu hoặc thừa i-ốt đều có thể gây ra các vấn đề như bướu cổ hoặc cường giáp.
-
Duy trì cân nặng lý tưởng
Duy trì cân nặng không chỉ giúp ngăn ngừa ung thư mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh khác như béo phì, huyết áp cao, và bệnh tim mạch. Một cân nặng hợp lý sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe tốt hơn và giảm bớt căng thẳng cho tuyến giáp.
-
Thường xuyên vận động
Vận động thể chất không chỉ giúp bạn duy trì sức khỏe mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư về tuyến giáp. Các bộ môn đơn giản nhưng hiệu quả như đi bộ, đạp xe, hoặc bơi lội tạo ra một lối sống lành mạnh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
-
Tránh tiếp xúc với tia bức xạ
Tia bức xạ có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Do đó, bạn nên hạn chế việc chụp CT không cần thiết khi đi khám sức khỏe, tránh sống gần các nhà máy điện hạt nhân hoặc nơi có nguy cơ bức xạ cao.
-
Tự kiểm tra cổ tại nhà
Một trong những cách đơn giản giúp phát hiện ung thư về tuyến giáp sớm là tự kiểm tra cổ. Bạn có thể dùng tay sờ nhẹ vùng cổ để cảm nhận có khối u hoặc hạch không. Bạn cũng có thể soi cổ trong gương hoặc uống một ngụm nước để quan sát xem có bất thường nào ở vị trí tuyến giáp không.
-
Khám sức khỏe định kỳ
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là kiểm tra tuyến giáp bằng siêu âm, đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện ung thư sớm nhất.
Bạn có thể gặp phải một số triệu chứng bất thường như khó nuốt, khó thở, khàn giọng, mệt mỏi hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân. Nếu xuất hiện các dấu hiệu này, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được kiểm tra kịp thời. Điều này càng quan trọng đối với những người có yếu tố nguy cơ cao, như người có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp.
9. Những câu hỏi thường gặp về ung thư tuyến giáp
9.1 Ung thư tuyến giáp có chữa được không?
Ung thư tuyến giáp dạng biệt hóa có khả năng chữa trị dứt điểm nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời. Chẩn đoán kịp thời và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp là vô cùng quan trọng. Điều này giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót sau 5 năm và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
9.2 Ung thư tuyến giáp có di truyền không?
Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh, đặc biệt liên quan đến đột biến gen RET, RAS và BRAF. Những người có người thân đã từng mắc bệnh nên chủ động tham gia khám sức khỏe thường xuyên và kiểm tra ung thư theo chỉ dẫn của bác sĩ.
9.3 Ung thư tuyến giáp nên kiêng gì?
Bệnh nhân sẽ được điều trị bằng i-ốt phóng xạ sau phẫu thuật cắt tuyến giáp hoàn toàn. Để đạt hiệu quả điều trị cao nhất, bệnh nhân nên tránh ăn các thực phẩm chứa nhiều i-ốt trong thời gian này.
Ung thư tuyến giáp là bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể chữa khỏi nếu được phát hiện kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe. Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, hãy thường xuyên khám sức khỏe định kỳ với bác sĩ chuyên khoa. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng rất quan trọng.
=================================================================
Phòng khám Bác sĩ Trịnh - Trao bạn sự chăm sóc tận tâm nhất
Thời gian làm việc : Tất cả các ngày trong tuần, từ 06H30 đến 20H00
Hotline : 0866.620.892 - 0935.716.563
