1. Bệnh lao phổi là gì?
Bệnh lao (còn gọi là TB) là một bệnh truyền nhiễm do vi trùng lao gây nên. Nếu vi trùng lao thâm nhập vào một cơ quan nào đó trong cơ thể và sinh sôi đồng thời cơ thể không thể chống lại nó, khi đó sẽ hình thành bệnh lao.
Bệnh lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể như lao màng phổi, lao hạch bạch huyết, lao màng não, lao xương khớp, lao màng bụng, lao hệ sinh dịch - tiết niệu, lao ruột, trong đó bệnh lao phổi thường gặp nhất (chiếm 80 – 85%) và là nguồn lây chính cho người xung quanh.
Đối với người bị nghi ngờ mắc bệnh lao phổi, nếu xét nghiệm soi đờm trực tiếp thấy có vi khuẩn lao thì người bệnh được chẩn đoán là lao phổi AFB(+) và ngược lại là lao phổi AFB(-)
2. Nguyên nhân bệnh Bệnh lao phổi
Bệnh lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh lây lan do vi khuẩn lao phát tán ra ngoài khi người mắc lao phổi ho, nói, hắt hơi, khạc nhổ mà vô tình người tiếp xúc gần đó có thể bị hít vào và gây bệnh tại phổi. Từ phổi, vi khuẩn lao có thể qua đường máu hay bạch huyết đến các tạng khác trong cơ thể và gây bệnh tại đó.
Vi khuẩn lao có khả năng kháng lại cồn và axit mà ở nồng độ đó vi khuẩn khác bị tiêu diệt. Vi khuẩn lao tồn tại được nhiều tuần trong đờm, rác ẩm và tối, chết ở nhiệt độ 1000C/5 phút và dễ bị mất khả năng gây bệnh dưới ánh nắng mặt trời.
3. Triệu chứng bệnh Bệnh lao phổi
Những triệu chứng lao phổi điển hình gồm:
- Ho kéo dài hơn 3 tuần (ho khan, ho có đờm, ho ra máu) là triệu chứng quan trọng nhất liên quan đến lao phổi
-
Đau ngực, thỉnh thoảng khó thở
-
Cảm thấy mệt mỏi mọi lúc
-
Đổ mồ hôi trộm về đêm
-
Sốt nhẹ, ớn lạnh về chiều
-
Chán ăn, gầy sút
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được nêu trên. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy đến gặp bác sĩ để được khám bệnh và tham khảo ý kiến.
Những ai có nguy cơ cao mắc lao phổi?
Cường độ tiếp xúc và sức khỏe của hệ thống miễn dịch đóng vai trò quyết định trong việc lây nhiễm bệnh lao phổi, vì vậy những nhóm người sau đây có nguy cơ bị lao phổi cao hơn gồm:
► Người suy dinh dưỡng: Thiếu chất dinh dưỡng làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn.
► Người có hệ miễn dịch suy yếu: Các bệnh như HIV/AIDS, tiểu đường, ung thư, dùng thuốc làm giảm hệ miễn dịch kéo dài… làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc lao.
► Người có tiền sử mắc lao phổi: Nếu đã từng mắc bệnh lao phổi, nguy cơ tái phát cao hơn.
► Người nghiện thuốc lá: Thuốc lá làm suy yếu hệ thống hô hấp, tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
► Người sống ở nơi có mật độ dân cư đông: Trong môi trường sống chật chội, khả năng lây lan của vi khuẩn lao cao hơn.
► Người có điều kiện sống kém: Môi trường thiếu vệ sinh, thiếu thông gió cũng góp phần làm tăng nguy cơ nhiễm lao.
► Người tiếp xúc gần gũi với người bệnh lao: Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh lao, đặc biệt là trong môi trường kín, khả năng lây nhiễm cao.
► Trẻ em và người cao tuổi: Hệ miễn dịch của trẻ em chưa hoàn thiện và với người cao tuổi có nhiều bệnh nền nên hệ miễn dịch dễ bị tổn thương hơn.
Cường độ tiếp xúc và sức khỏe của hệ thống miễn dịch đóng vai trò quyết định trong việc lây nhiễm bệnh lao phổi.
Ngoài ra, người bình thường cũng có nguy cơ nhiễm lao và mắc lao phổi từ những thói quen không tốt hằng ngày như không đeo khẩu trang trong môi trường ô nhiễm; uống rượu; hút thuốc lá, thuốc lào; thức khuya, mất ngủ;…
4. Cách điều trị lao phổi
4.1. Sử dụng thuốc điều trị lao
Bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một hoặc một số loại thuốc kháng lao trong khoảng thời gian từ 4 đến 9 tháng. Các thuốc này bao gồm: ethambutol, isoniazid, rifabutin, rifampicin, rifapentin, pyrazinamid.
4.2. Nguyên tắc điều trị lao trong phác đồ điều trị bệnh lao mới nhất
→ Điều trị phối hợp các thuốc chống lao: Mỗi loại thuốc chống lao có tác dụng khác nhau trên vi khuẩn lao (diệt khuẩn, kìm khuẩn,…). Do vậy, phải dùng phối hợp ít nhất 3 loại thuốc chống lao trong giai đoạn điều trị tấn công và ít nhất 2 loại trong giai đoạn duy trì để tránh tái phát. Riêng với bệnh lao đa kháng, cần phối hợp ít nhất 4 loại thuốc trong cả giai đoạn tấn công và duy trì.
→ Dùng thuốc đúng liều lượng: Mỗi thuốc chống lao có một nồng độ tác dụng nhất định. Việc dùng thuốc có liều lượng như thế nào phải dựa theo cân nặng của cơ thể. Dùng liều thấp sẽ không hiệu quả và dễ tạo ra các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Còn nếu dùng liều quá cao dễ gây tai biến do thuốc. Đối với phác đồ điều trị lao ở trẻ em, cần điều chỉnh liều thuốc hàng tháng theo cân nặng.
→ Dùng thuốc đều đặn, đúng giờ: Các thuốc chống lao phải được uống cùng một lần vào thời gian nhất định trong ngày và cách xa bữa ăn 2 giờ để đạt hấp thu thuốc tối đa.
→ Điều trị đủ thời gian, dùng thuốc liên tục không ngắt quãng:
- Giai đoạn tấn công: 2 – 3 tháng nhằm tiêu diệt nhanh số lượng lớn vi khuẩn có trong các vùng tổn thương, ngăn chặn các vi khuẩn lao đột biến kháng thuốc.
- Giai đoạn duy trì: 4 – 6 tháng nhằm tiêu diệt triệt để các vi khuẩn lao, tránh nguy cơ tái phát.
- Với bệnh lao đa kháng: Giai đoạn tấn công cần thời gian 8 tháng, tổng cộng thời gian điều trị là 20 tháng.
4.3. Điều trị bệnh lao phổi tại nhà:
Cách ly người bệnh lao tại nhà:
- Phòng riêng: người bệnh lao nên ở một phòng riêng, có thể sử dụng phòng tắm riêng nếu có. Điều này giúp hạn chế tiếp xúc với các thành viên trong gia đình.
- Không dùng chung vật dụng cá nhân: như chén đĩa, nồi, đồ dùng vệ sinh cá nhân, khăn tay, hoặc bất kỳ vật dụng nào mà người khác có thể sử dụng.
- Sử dụng khẩu trang: người bệnh nên đeo khẩu trang khi tiếp xúc với mọi người, giúp hạn chế phát tán các giọt bắn chứa vi khuẩn ra môi trường.
- Hạn chế tiếp xúc với người khác: người bệnh cần hạn chế tiếp xúc với thành viên khác trong gia đình, đặc biệt với người già, trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.
- Hệ thống thông gió: đảm bảo rằng phòng người bệnh có hệ thống thông gió tốt để làm giảm sự tích tụ của vi khuẩn lao trong không khí.
- Làm sạch thường xuyên: làm sạch và khử trùng các bề mặt tiếp xúc thường xuyên như nút bấm, quạt và bàn làm việc trong phòng của người bệnh.
-
Tập thể dục nhẹ nhàng
-
Nghỉ ngơi và vệ sinh đúng cách rất quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi cho người bệnh lao.
-
Chế độ nghỉ ngơi
- Nghỉ ngơi đủ: trong giai đoạn điều trị và phục hồi, cơ thể cần được nghỉ ngơi đầy đủ, người bệnh không nên tham gia vào các hoạt động nặng nhọc.
- Ngủ đủ giấc: giấc ngủ đủ và chất lượng là yếu tố quan trọng giúp cơ thể phục hồi. Cố gắng duy trì thói quen ngủ đủ 7 – 8 tiếng, đều đặn.
- Phòng nghỉ ngơi sạch sẽ và thoải mái, thoáng đãng và yên tĩnh.
Chế độ vệ sinh:
- Giữ vệ sinh sạch sẽ: rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Che miệng khi ho và hắt hơi: người bệnh cần che miệng bằng khăn giấy hoặc tay để tránh việc lan truyền vi khuẩn và sau khi ho, hắt hơi cần xịt cồn để sát khuẩn.
- Thay quần áo và ga giường: quần áo và ga trải giường cần được giặt sạch và thay thường xuyên để ngăn ngừa sự lây lan vi khuẩn.
Chế độ dinh dưỡng:
Việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối và giàu dinh dưỡng giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết để tăng cường hệ miễn dịch. Một số lời khuyên về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh lao:
- Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng thông qua thực phẩm giàu carbohydrat như gạo, bún, bánh mì, khoai tây, và ngũ cốc.
- Tiêu thụ thực phẩm giàu protein như thịt gà, thịt bò, cá, trứng, đậu, đỗ và sản phẩm từ sữa.
- Cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể với rau xanh, hoa quả tươi, hạt.
- Tăng cường các thực phẩm bổ sung chất xơ như trái cây, rau củ.
- Hạn chế thức ăn có nhiều đường, dầu mỡ, chất béo bão hòa và cholesterol.
- Tránh tiêu thụ thức ăn kích thích như cà phê, nước ngọt có gas và thức ăn chứa nhiều gia vị cay nóng như tiêu, ớt.
=================================================================
Phòng khám Bác sĩ Trịnh - Trao bạn sự chăm sóc tận tâm nhất
Thời gian làm việc : Tất cả các ngày trong tuần, từ 06H30 đến 20H00
Hotline : 0866.620.892 - 0935.716.563
